سوالات خط به خط نهایی فصل سوم زیست شناسی (2)
نمونه هایی از سوالات نهایی زیست شناسی یازدهم تجربی 1403
فصل 3 دستگاه حرکتی
استخوان ها و اسکلت
صحیح یا غلط بودن جملات زیر را مشخص کنید. در جملات غلط عبارت های نادرست را پیدا کرده و زیر آنها خط بکشید، سپس عبارت درست را بنویسید.
(1) استخوان های بدن به طور پیوسته دچار شکستگی های میکروسکوپی می شوند که نتیجه حرکات معمول بدن است.
(2) اسکلت جانبی نسبت به اسکلت محوری، کم تر در حرکت بدن نقش دارد.
(3) یاخته های استخوانی تا اواخر عمر، مادۂ زمینه ای ترشح می کنند و بنابراین توده استخوانی افزایش پیدا می کند.
(4) سیستم هاورس تنها در بافت استخوانی فشرده وجود دارد.
(5) بخش صیقلی غضروف ها در اثر کار کرد زیاد، ضربات، آسیب ها و بعضی بیماری ها تخریب می شود و بدن می تواند دوباره آن را ترمیم کند.
(6) مغز زرد استخوان، مجرای مرکزی همه استخوان ها را پر می کند.
(7) استخوان ها در محل مفصل انگشتان، توسط یک کپسول از جنس بافت پیوندی سست احاطه شده اند.
(8) در کم خونی های خفیف، مغز زرد می تواند به مغز قرمز تبدیل شود.
(9) در بیشتر مفصل ها، استخوان ها قابلیت حرکت دارند.
جاهای خالی عبارات زیر را با کلمات مناسب کامل کنید.
(1) استخوان های کوچک گوش در ……………………. و استخوان های آرواره در……………….. و جویدن نقش دارند.
(2) استخوان های………. و ………… از اجزای اسکلت جانبی هستند، این استخوان ها نسبت به اسکلت محوری ، بیشتر در ……….. نقش دارند.
(3) استخوان ران از نوع استخوان های……………. و استخوان های مچ دست از انواع استخوان های ………. هستند.
(4) استخوان های ستون مهره از نوع ………….. هستند و مفصل به کار رفته در آن از نوع ………… است.
(5) سطح درونی تنه استخوان دراز، بافت …………دارد و سطح خارجی این استخوان توسط بافت………………………….. احاطه شده است .
(6) مغز زرد بیشتر از ………………. تشکیل شده است و مجرای…………….. استخوان های دراز را پر می کند.
(7) استخوان های بدن به طور پیوسته دچار شکستگی های ……….. می شوند که نتیجه …………… هستند.
(8) استخوان جمجمه از ……………………. استخوان تشکیل شده است که لبه های ……………. آن ها در هم فرو رفته و محکم شده اند.
(9) رباط، بافت پیوندی ……. محکمی است که ……………………. را به هم متصل می کند.
(10) در کم خونی های شدید، مغز ……………………. می تواند به مغز …………………. تبدیل شود.
هریک از واژه های ستون الف با یکی از عبارات ستون ب ارتباط منطقی دارد. واژۀ مرتبط با عبارت را پیدا کرده و شماره آن را روبرویش بنویسید. (توجه:دو واژه اضافی است.)
| (الف) واژه | (ب) عبارت | شماره |
| (1) اسکلت محوری (2) سامانه هاورس (3)مغز قرمز (4) پوکی استخوان (5) مفصل (6) بافت استخوانی فشرده (7) اسکلت جانبی (8) بافت استخوانی اسفنجی (9) ماده زمینه ای استخوان (10)مغز زرد | یکی از بیماری های استخوانی که در آن تخریب و کاهش حجم استخوانی افزایش می یابد. | … |
| در استخوان های دراز مانند بازو و ران به صورت واحدهایی به نام سامانه هاورس قرار گرفته است. | … | |
| به صورت محور بدن قرار گرفته و از بخش هایی مانند مغز و قلب حفاظت می کنند. | … | |
| این اسکلت شامل استخوان های دست و پا بوده که بیشتر در حرکت بدن نقش دارد | … | |
| به صورت استوانه هایی هم مرکز تیغه های استخوانی اند | … | |
| از چربی تشکیل شده است و مجرای مرکزی استخوان دراز را پر می کند. | … | |
| از پروتئین هایی مانند کلاژن و مواد معدنی تشکیل شده است. | … | |
| می تواند فضای درون استخوان اسفنجی را پر کند و محل تشکیل یاخته های خونی است. | … |
در هر جمله با انتخاب یکی از عبارات داخل پرانتز و خط کشیدن بر روی عبارت دیگر، جمله درست را به دست آورید.
(1) (همه – بعضی) از اندام های مصنوعی کارآمدی بالایی دارند.
(2) (بسیاری – بعضی) از استخوان ها دارای مغز (زرد – قرمز) هستند.
(3) استخوان ها محل ذخیره ماده معدنی مانند (فسفات و كلسیم – فسفات وكلر) هستند.
(4) سطح) داخلی – خارجی( استخوان دراز توسط بافت (پیوندی – پوششي) احاطه شده است.
(5) مغز (قرمز – زرد) می تواند فضای درون استخوان اسفنجی را پر می کند و محل تشکیل یاخته های( خونی – استخوانی) است.
(6) با افزایش سن، یاخته های استخوانی (كم – پر) کار می شوند و توده استخوانی به تدریج (افزایش – کاهش) پیدا می کند.
(7) استخوان ها در محل مفصل ها توسط یک کپسول از جنس بافت پیوندی (غضروفی – رشته ای) احاطه شده اند.
(8) مفصل محل اتصال استخوان ها با هم است که در (بیشتر – بعضي از) آنها، استخوان ها حرکت نمی کنند.
در سوالات زیر با توجه به تصویر های هر سوال به آنها پاسخ دهید.
(1) با توجه به شکل، به پرسش های زیر پاسخ دهید:
الف) اجزای شماره گذاری شده را نام گذاری کنید.
1) ………………………
2) ………………………
3) ………………………
4) ……………………..
5) ……………………..
6) ……………………..
7) …………………….
8) ……………………..
9) …………………….
11) …………………….
12) ……………………
13) ……………………
14) ……………………
15) ……………………
16) ……………………
17) ……………………
18) ……………………
19) ……………………
20) ……………………
ب) مفصل بین کدام استخوان ها از نوع ثابت است؟
پ) مفصل بین کدام استخوان ها از نوع لغزنده است؟
ت) کدام استخوان ها از قلب و شش ها محافظت می کنند؟
ث) استخوان های زند زبرین و زیرین که در دست قرار دارند، معادل کدام استخوان ها در پا هستند؟
ج) استخوان ران در پا، معادل کدام استخوان در دست است؟
(2) استخوان های نشان داده شده را نام گذاری کرده و بگویید هر کدام از انواع کدام استخوان هستند؟
الف) ………………..
ب) …………………….
پ) …………………….
ت) …………………….
(3) با توجه به شکل، به پرسش های زیر پاسخ دهید:
الف) اجزای شماره گذاری شده را نام گذاری کنید.
1) ………………………
2) ………………………
3) ………………………
(4) ……………………..
(5) ……………………..
(6) ……………………..
(7) …………………….
(8) ……………………..
ب) سخت ترین قسمت در این استخوان کجاست؟
پ) مغز قرمز استخوان کجا قرار دارد؟ (شماره را ذکر کنید)
ت) تنه استخوان توسط چه نوع بافتی پوشانده شده است؟
(4) با توجه به شکل به پرسش های زیر پاسخ دهید:
الف) قسمت های مشخص شده را نامگذاری کنید.
1) ………………………
2) ………………………
3) ………………………
(4) ……………………..
(5) ……………………..
ب) جنس شماره (۲) از چه نوع بافتی است؟
(5) در شکل های مقابل انواع مفصل ها را مشخص کنید.
1) …………….
2) …………….
3) ……………
(6) عوامل تشکیل و تخریب استخوان ها در جدول زیر آورده شده است. جاهای خالی را با عبارات مناسب پر کنید.
| عوامل تشکیل و تخریب استخوان ها | ||
| عوامل | به علت | منجر به |
| نمک های کلسیم دار در دوران جنینی | افزایش تدریجی | …………. |
| کمبود ویتامین D و کلسیم غذا | …………………. | پوکی استخوان |
| مصرف نوشیدنی های الکلی و نوشابه های گازدار | ……………. | ………………. و ……………. |
| مصرف دخانیات | ………………… | ………….. |
به پرسش های زیر جواب دهید.
(1) انواع بافت استخوانی را فقط نام ببرید.
(2) با افزایش سن، استخوان های بدنمان، دچار چه تغییراتی می شوند؟
(3) در رابطه با سامانه هاورس به پرسش های زیر پاسخ دهید:
الف) تیغه های استخوانی در این سامانه به چه شکلی قرار گرفته اند؟
ب) ارتباط این سامانه با بیرون چگونه برقرار می شود؟
(4) انواع استخوان ها را براساس شکل نام برده و برای هر کدام یک مثال بزنید.
(5) چرا چگالی استخوان های فضانوردان کاهش می یابد؟
(6) انواع مفصل ها را با ذکر یک مثال نام ببرید.
(7) در دوران جنینی چه عاملی باعث سخت شدن بافت های استخوانی نرم می شود؟
(8) چرا استخوان های افراد ورزشکار، ضخیم تر و محکم تر است؟
(9) دو مورد از عوامل بروز پوکی استخوان را بنویسید.
ماهیچه ها و حرکت
صحیح یا غلط بودن جملات زیر را مشخص کنید. در جملات غلط، عبارت های نادرست را پیدا کرده و زیر آنها خط بکشید، سپس عبارت درست آنها را بنویسید. (فعل جمله ها را تغییر ندهید.)
1.هر یاخته ماهیچه ای از به هم پیوستن چند یاخته در دوران جنینی ایجاد می شود.
۲. انقباض هر ماهیچه فقط می تواند استخوانی را در جهت خاص بکشد.
۳ . بعضی از ماهیچه های اسکلتی به صورت غیرارادی منقبض می شوند.
۴. زرد پیها دو انتهای ماهیچه را به یک استخوان متصل می کنند.
۵ . درون هر تار ماهیچه ای، تعداد کمی رشته به نام تارچه ماهیچه ای وجود دارد.
۶. تارهای ماهیچه ای از واحدهای تکراری به نام سارکومر تشکیل شده اند.
7. تعداد میتوکندری برخلاف مقدار میوگلوبین در تارهای ماهیچه ای کند بیشتر از تارهای ماهیچه ای تند است.
8. با اتمام انقباض، یون های کلسیم به سرعت توسط انتقال فعال به شبکه آندوپلاسمی بازگردانده می شوند.
9. تمام انرژی لازم برای انقباض ماهیچه ها از سوختن گلوکز به دست می آید.
10. انباشته شدن لاکتات در ماهیچه باعث گرفتگی و درد ماهیچه ای می شود.
11. افراد کم تحرک دارای تار ماهیچه ای کند بیشتری هستند.
12. اندازه حشرات از حد خاصی بزرگ تر نمی شود زیرا با افزایش اندازه، وزن اسکلت داخلی افزایش می یابد.
جاهای خالی عبارات زیر را با کلمات مناسب کامل کنید.
1. بسیاری از ماهیچه ها به صورت ……………………………………. باعث حرکات اندام ها می شوند؛ زیرا ماهیچه ها تنها قابلیت…………………………………. دارند.
2. نحوه اتصال ماهیچه به استخوان طوری است که معمولا با تغییر کوتاهی در………………….، استخوان به اندازه زیادی جابه جا می شود.
3. یاخته های ماهیچه ای مانند استوانه ای با ………………….. هسته دیده می شوند که درون آنها تعداد زیادی رشته به نام …………….وجود دارد.
4. تارچه های ماهیچه ای از واحدهای تکراری به نام ………………. تشکیل شده اند که به تار ماهیچه ای ظاهر ……………. دهند.
5. نزدیک شدن خطوط Z رشته های ماهیچه ای، باعث ………….. طول سارکومرها و در کل ………….. طول ماهیچه می شود.
6. بیشتر انرژی لازم برای ……………………. ماهیچه ها از سوختن ………………….. به دست می آید.
7. تحریک یاخته ماهیچه ای از طریق ………… ویژه ای بین نورون و یاخته ماهیچه ای به آن می رسد و ……….. عصبی از پایانه یاخته عصبی آزاد می شود.
8. کراتین فسفات می تواند به سرعت با دادن …………… خود، مولکول ………… را باز تولید کند.
9. در فعالیت های شدید ماهیچه ای، که اکسیژن کافی به ماهیچه نمی رسد، تجزیه ……………. به صورت …………….انجام می شود.
10. با ورزش تارهای ماهیچه ای نوع ……………………….. به ………………………………. تبدیل می شوند.
هر یک از واژه های ستون (الف) با یکی از عبارت های ستون(ب) ارتباط دارد. واژۀ مرتبط با عبارت را پیدا کرده و شماره آن را روبرویش بنویسید.
| (الف) واژه | (ب) عبارت | شماره |
| (1) زردپی (2) هموگلوبین (3) میوزین (4) سارکومر (5) اکتین (6) اسید لاکتیک (7) میوگلوبین (8) تار کند (9) تارچه (10) انعکاس | تارچه های ماهیچه ی از واحدهای تکراری تشکیل شده اند. | … |
| پروتئین انقباضی ضخیم که بین رشته های انقباضی نازک قرار دارد. | … | |
| غلاف احاطه کننده تارهای ماهیچهای، در انتها به صورت طناب یا نواری محکم در می آید. | … | |
| پروتئین انقباضی و نازک که از یک طرف به خط Z متصل است. | … | |
| نوعی انقباض ماهیچه اسکلتی که به طور غیر ارادی انجام میشود. | … | |
| هر تار ماهیچه ای از تعداد زیادی رشته تشکیل شده که موازی هم در طول تار ماهیچه ای قرار گرفته اند | … | |
| تجزیه گلوکز در غیاب اکسیژن باعث تولید این ماده میشود. | … | |
| رنگدانه قرمز رنگ در تارهای ماهیچه ای که مقداری اکسیژن را در خود ذخیره می کند. | … |
در هر جمله با انتخاب یکی از عبارات داخل پرانتز و خط کشیدن بر روی عبارت دیگر، جمله درست را به دست آورید.
(1) انقباض هر ماهیچه می تواند استخوانی را در (جهت خاص – جهات مختلف) بکشد.
(2) (همه – بسیاری از) ماهیچه های اسکلتی تحت کنترل ارادی هستند.
(3) فعالیت های سوخت و ساز در یاخته های ماهیچه ای باعث ایجاد گرمای (کمی – زیادی) می شوند.
(4) هر ماهیچه از تعدادی باخته یا (تار – تارچه) ماهیچه ای تشکیل شده است.
(5) با کوتاه شدن حدود یک سانتی متر ماهیچه جلوی بازو، ساعد دست مقدار (کمی – زیادی) حرکت می کند.
(6) لغزیدن میوزین و اکتین در( مقابل – مجاورت) هم به انرژی نیاز دارد.
(7) پس از آزادشدن کلسیم از شبکه آندوپلاسمی، این یون ها به سرعت توسط (انتشار – انتقال فعال) به شبکه آندوپلاسمی بازگردانده می شوند.
(8) تارهای ماهیچه ای نوع کند، برای (حرکات استقامتي – انقباضات سريع) ویژه شده اند.
(9) افراد کم تحرک دارای تار ماهیچه ای (كند – تند) بیشتری هستند.
(10) لیزخوردن، اتصال و جداشدن سرهای میوزین بر روی رشته های اکتین صدها مرتبه در (ثانیه – دقیقه) تکرار می شود و یک ماهیچه اسکلتی منقبض میشود.
(11) عروس دریایی اسکلت (آب ایستابی – بیرونی) دارد که با فشار جریان آب به بیرون، جانور به سمت (موافق – مخالف) جریان آب حرکت می کند.
در سوالات زیر با توجه به تصویرهای هر سوال به آنها پاسخ دهید.
(1) با توجه به شکل مقابل، به پرسش های زیر پاسخ دهید؛
الف) اجزای شماره گذاری شده را نام گذاری کنید.
1) …………………………
2) …………………………
3) …………………………
4) …………………………
5) …………………………
6) …………………………
7) …………………………
8) …………………………
ب) دو جفت ماهیچه متقابل را در شکل رو نام ببرید.
(2) در شکل زیر، عملکرد ماهیچه های متقابل به نمایش در آمده است. به نظر شما در این حالت کدام ماهیچه در حالت استراحت و کدام ماهیچه در حال انقباض است؟
(3) با توجه به شکل، به پرسش های زیر پاسخ دهید:
الف) اجزای شماره گذاری شده را نام گذاری کنید.
1) …………………………
2) …………………………
3) …………………………
4) …………………………
5) …………………………
6) …………………………
ب) شماره (6) چگونه به وجود می آید؟ و وظیفه آن چیست؟
پ) کدام شماره نشان دهنده یک یاخته ماهیچه ای است؟
(4) با توجه به شکل، به پرسش های زیر پاسخ دهید:
الف) ترتیب تصاویر را از بزرگترین قسمت ماهیچه به کوچکترین مشخص کنید.
ب) اجزای شماره گذاری شده را نام گذاری کنید.
1) …………………………
2) …………………………
3) …………………………
(5) با توجه به شکل به پرسش های زیر پاسخ دهید:
الف) شکل مقابل نشان دهنده چیست؟
ب) قسمتهای مشخص شده را نام گذاری کنید.
1) …………………………
2) …………………………
(6) با توجه به شکل، به پرسش های زیر پاسخ دهید.
الف) قسمتهای خواسته شده را نام گذاری کنید.
1) …………………………
2) …………………………
3) ………………………..
ب) کدام یک از شکل ها حالت استراحت و کدام یک حالت انقباض را نشان میدهد؟
A) …………………………..
B) …………………………..
پ) وقتی ماهیچه ای منقبض می شود، کدام رشته پروتئینی حرکت می کند؟
(7) با توجه به شکل به پرسش های زیر پاسخ دهید:
الف) موارد خواسته شده را نامگذاری کنید.
1) …………………………
2) …………………………
ب) کدام نوع رشته دارای میتوکندری فراوان است؟
پ) کدام نوع رشته بیشتر انرژی خود را از راه بی هوازی به دست می آورد؟
(8) نام ماهیچه منقبض شده چیست و توسط چه عاملی به کدام استخوان دست متصل می شود؟
در جدول زیر، انواع پروتئین های انقباضی آورده شده است. جاهای خالی موجود در جدول را با عبارات مناسب تکمیل کنید.
| انواع پروتئین های انقباضی | ||
| نوع | مقدار ضخامت | محل استقرار |
| اکتین | ………………. | ………… |
| میوزین | ………………….. | …………….. |
(9) انواع یاخته های بافت ماهیچه ای در جدول زیر آورده شده است. جاهای خالی را با عبارات مناسب پر کنید.
| انواع یاخته های بافت ماهیچه ای | |||
| نوع | کاربرد | تعداد میتوکندری | نحوه تنفس |
| کند | ……………. | ………………. | …………….. |
| تند | …………. | ……………… | …………….. |
